منابع ترکیبات عطر

زمانی که قصد خرید آنلاین عطر دارید، مهم‌ترین نکته‌ای که باید به اون توجه کنید اینه که از نوشته‌های توضیحات سر دربیارید!  یعنی بدونید مفهوم کلمات و اصطلاحاتی که داخل صفحه محصول در قسمت توضیحات عطر نوشته شده چیه!؟! توی این مقاله به یکی از این موضوعات اصلی می‌پردازیم. یعنی منابع ترکیبات عطر.  در حدود 2000 نوع از 250000 نوع گیاه، گل‌ها و ادویه‌ها، حاوی روغن‌هایی هستند که به خودی‌خود در تولید انواع عطر و ادکلن قابل مصرف هستند. اما سایر اون‌ها به کمک ترکیبات و فعالیت‌های شیمیایی بهره‌برداری میشن. در گروهی از عطریات از منابع حیوانی هم استفاده میشه مثل مشک که از نافه‌ی آهوی ختن گرفته میشه (نوع غلیظ آن بد بو بوده اما در محلول الکل به عنوان ماده نگهدارنده کاربرد داره).

مواد حیوانی مصرفی در عطرها بیشتر نقش عوامل ثابت کننده رو دارند. این مواد به کندی تبخیر میشن و به رایحه‌ی عطر، دوام و ماندگاری می‌بخشه. از این مواد ثابت کننده میشه مشک و عنبر رو نام برد. همچنین در بسیاری از عطریات دیگه از ترکیبات مصنوعی استفاده میشه که مزایا و معایب استفاده از هر نوع از این منابع در آخر همین بخش مورد بررسی قرار میگیره.

1- منابع گیاهی عطر

زمان زیادیه که گیاهان به‌عنوان یکی از منابع اسانس و ترکیبات ادکلن استفاده میشن. این مواد معطر معمولاً به عنوان یک فرایند ثانویه در گیاهان جهت محافظت اونها در برابر  گیاه‌خواران، امراض و جذب حشرات گرده افشان تولید میشن. گیاهان بزرگترین منبع در تأمین مواد معطر در صنعت عطر سازی هستند. منابع این ترکیبات از قسمت‌های مختلف گیاه می تونه باشه. یک گیاه بیش از یک ماده معطر میتونه داشته باشه. برای مثال دانه‌ی گشنیز نسبت به ساقه و برگ اون بوی کاملاً متفاوتی داره. برگ‌های نارنج، شکوفه‌های اون و پوست میوه‌اش به ترتیب منابعی برای پتیت‌گرین Petitgrain، اسانس بهار نارنج Neroli و روغن نارنج Orange oils در تولید عطر و ادکلن اصل هستند.

- پوست

پوسته‌هایی که بطور معمول استفاده میشن شامل دارچین و درخت گنه گنه عطری هستند.

- گل و شکوفه

بدون شک یکی از بزرگترین منابع عطر سازی گل و شکوفه است. که شامل گل‌های مختلفی از رز، یاس، مریم، نرگس و ... به همراه شکوفه‌های مرکبات و درخت یلانگ یلانگ می باشند.

- میوه‌ها

میوه‌های تازه‌ای مثل سیب‌، توت‌فرنگی و گیلاس بعد از استخراج متاسفانه بوی مورد انتظار رو ندارند. اگر این بوها در عطری وجود داشته باشه ناشی از ترکیبات مصنوعیه. بیشتر میوه‌هایی که بطور معمول استفاده میشن مثل پرتقال، نارنج، لیمو ترش و لیمو شیرین، ترکیبات معطرشون، از پوست اون‌ها استخراج میشه. اگرچه پوست گریپ فروت هنوز برای مواد معطرش استفاده میشه اما از اون‌جایی‌که مواد طبیعی اون دارای سولفور بوده و بوی بدی ایجاد می‌کنه، بیشتر ترکیبات معطر با بوی گریپ فروت در بازار بطور مصنوعی ساخته میشن.

- برگ و جوانه

برگ‌هایی که بطور معمول در صنعت تولید عطر‌ و ادکلن استفاده میشن شامل برگ‌های اسطوخودوس، نعناع هندی، مریم گلی، بنفشه، رزماری و برگ‌های مرکبات است. گاهی اوقات برگ‌ها بعلت اضافه کردن نوت‌های سبز به انواع عطر ارزش پیدا می‌کنند ، برگ‌هایی مانند گوجه فرنگی و کاه از این جمله هستند.

- ریشه یا پیاز

قسمت‌های زیرزمینی گیاهانی که بطور معمول در صنعت عطرسازی استفاده میشن شامل ریشه زنبق، ریشه وتیور و ریشه‌های مختلف از خانواده‌ی زنجبیل است.

- بذر

بذر هویج، دانه‌ی تونکا، گشنیز، زیره، دانه‌ی کاکائو، جوز هندی و هل از منابع معمول در عطرسازی هستند.

- چوب درختان

استفاده از روغن و عصاره‌ی چوب بعضی از درختان از آنجایی‌که تأمین کننده‌ی نت پایه در صنعت عطر سازی هستند، غیر‌قابل چشم‌پوشی‌اند. درختانی که چوبشان در این صنعت استفاده میشن شامل عود، صندل، رز وود، سدر، سرو و کاج است.

- رزین

صمغ‌ها از دیر‌باز در صنعت عطر و بخور سازی با ارزش بوده‌اند. رزین‌های معطر و ضدعفونی کننده و عطرهای شامل رزین در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان دارو در درمان بیماری‌های بی‌شماری بکار میرفتن. صمغ‌هایی که بیشتر در عطر‌سازی استفاده میشن شامل رزین لابدانکم، باریجه، بوته کندر، بلسان پرویی، بنزوئین، بلسان (درخت گل حنا) است. کهربا که در عطرسازی استفاده می شه فسیل تراوشات صمغ‌های مخروطیان است.

به عبارت ساده تر میشه منابع گیاهی رو طور دیگه‌ای دسته بندی کرد

گل‌ها: که بزرگترین منبع مواد معطر هستند.

برگ‌ها: مثل برگ‌های نعناع هندی، بنفشه، رزماری، انجیر و علف خشک.

ریشه ها و ساقه‌های زیرزمینی: مثل ریشه‌ی درخت جوز و زنجبیل و وتیور.

دانه‌ها: مثل دانه‌های گشنیز، زیره، کاکائو، تونکا و هل.

میوه‌ها: مانند میوه‌هایی چون تمشک، توت فرنگی، سیب، وانیل، فلفل شیرین و مرکبات.

چوب درختان: همچون چوب درختان سرو، سدر، صنوبر و صندل.

پوست درختان: درخت نعناع و بخور گرفته شده از درخت آگر وود.

رزین: رزین بوته‌ی کندر، درخت گل حنا، کاج و صنوبر.

2- منابع حیوانی عطر

مشک آهو

در اصل از کیسه‌ی مشک آهوی آسیایی گرفته میشه. امروزه این نوع مشک با نوع مصنوعی آن که به مشک سفید معروف است جایگزین شده.

کاستوریوم 

از بدن سگ آبی آمریکای شمالی گرفته میشود.

عنبر سائل (Ambre Gris)

تکه‌ای از ترکیبات چربی اکسید شده که از بدن نهنگ عنبر گرفته میشه. از اونجایی که برداشت عنبر سائل از بدن نهنگ عنبر بدون هیچ گونه آسیبی به بدن جانور انجام میشه، از معدود عوامل معطر حیوانیه که درباره‌ اون بحث‌های جانبی کمی وجود داره.

شانه عسل

از کندوی زنبور عسل بدست می آید. موم عسل و خود عسل هر دو از طریق حلال ها می توانند استخراج شوند و ابسولوت بوجود آورند. موم عسل در اتانول حل شده و اتانول تبخیر می شود تا ابسولوت موم عسل بدست آید.

 

3- دیگر منابع طبیعی عطر

- گلسنگ

گلسنگ‌ها و یا خزه‌های مورد استفاده شامل آک‌موز Oak moss یا خزه بلوط و تری موز Tree moss یا خزه درخت است.

- جلبک دریایی

تقطیر شده جلبک‌های دریایی گاهی به‌عنوان روغن اسانس در عطر سازی استفاده می شه. اسانس جلبک‌ها بعلت هزینه‌های زیاد تولید و قدرت بویایی کمتر‌شان به‌ندرت در عطریات استفاده میشن و در عوض جانشینان مصنوعی اون‌ها بیشتر در بازار کاربرد دارند.

4- منابع مصنوعی

خیلی از انواع عطرهای مدرن شامل مواد معطر مصنوعی هستند. در فرآیندهای مصنوعی رایحه‌هایی بوجود میاد که در طبیعت یافت نمیشه. از مزیت‌های استفاده از مواد مصنوعی میشه به این نکته اشاره کرد که این دسته از مواد کیفیتشون بسیار ثابت‌تر از مواد معطر طبیعیه و همچنین اگر ترکیبات مشابه باشند کاملاً شبیه بوی طبیعی هستند. ترکیباتی با بوهای جدید که در طبیعت یافت نمیشن و بوی منحصر به فردی دارند. گاهی مواد مصنوعی جانشین مواد طبیعی‌ای میشن که به سختی از طبیعت بدست میان. بطور مثال بوی ارکیده (اسید سالیسیلیک) که معمولاً بطور مستقیم از خود گیاه گرفته نمیشه بلکه بطور مصنوعی طوری ساخته میشه تا مطابق بوی ارکیده‌های مختلف باشه.  یکی از گروه‌هایی که بطور گسترده‌ای از روش‌های مصنوعی ساخته میشه مشک سفیده. این مواد در همه اشکال عطر‌های تجاری به عنوان پس زمینه‌ خنثی در نت میانی یا حتی نت پایانی به‌کار میره. این مشک‌ها به مقدار زیادی در پودرهای رختشویی اضافه میشن تا یک بوی تمیزی رو تا زمان زیادی در لباس های شسته شده ایجاد کنن.

در صنعت عطر‌سازی از مواد طبیعی و مصنوعی بخاطرِ داشتن خصوصیات بویایی متفاوتشون استفاده می‌شه. عطر‌هایی که قسمت بیشتری از اونها از ترکیب مواد طبیعی بوجود آمده باشه گرانتر هستند. یکی از دلایل گرانی عطر و ادکلن اصل هم همینه. مقدار نیروی کار و سختی استخراجِ مناسب هر ماده اولیه و کنترل کیفی اون قیمت رو تعیین می‌کنه. تولید عطر از مواد طبیعی مشکلاتی رو هم به همراه داره. مثلاً کیفیت مواد اولیه با توجه به زمان و مکان برداشت محصول، و همچنین چگونگی استخراج محصولات از مواد خام، با هم فرق می‌کنند.

تولید محصولاتی با‌کیفیت بویایی ثابت و یکسان در طول سالهای برداشت و تولید بسیار مشکل است و ممکنه رایحه یک عطر در سالهای مختلف کمی تفاوت داشته باشد که گاهی ممکن است مصرف کننده های ثابت یک عطر این تفاوت جزئی رو احساس کنند. عطر‌هایی که از مواد مصنوعی بطور وسیعی در آنها استفاده شده با قیمت‌های مناسبتر در دسترس هستند. مواد مصنوعی الزاماً ارزانتر از مواد طبیعی نیستند چرا‌که به دلایل مختلفی همچون پیچیدگی روش تولید و یا مراحل استخراج، هزینه تولید اونها می‌تونه گرون‌تر تموم بشه. اگرچه، بعلت پایین بودن مرز حس شوندگی بویایی آنها، برای تولید عطر نیاز نیست مقدار زیادی از اون استفاده بشه. در تولید عطر با ترکیبات شیمیایی معمولاٌ مشکل کمبود یا نایاب بودن مواد اولیه وجود نداره. هنگام انتخاب عطر، اگر اطلاعات کافی در مورد عطرشناسی و راهنمای خرید عطر داشته باشید، بر اساس ترکیبات تشکیل دهنده عطر میتوانید بهترین مورد را برای خود تهیه نمایید.