کاپ قاعدگی و اندومتریوز
رابطه بین کاپ قاعدگی و اندومتریوز
بسیاری از افراد گمان می‌کنند استفاده از کاپ قاعدگی در افراد مبتلا به آندومتریوز، با قاعدگی رتروگراد و افزایش درد پریود ارتباط دارد. درحالی که تمام مستندات و تحقیقات عملی انجام شده در این زمینه، چنین تاثیری را رد کرده‌اند. با وجود تمام این تفاسیر، ابهامات بسیاری درباره جنبه‌های مختلف اندومتریوز وجود دارد که هنوز حل نشده‌اند. این مشکل، وجود اخبار زرد و شایعات بی‌اساس را درباره این بیماری افزایش داده است. یکی از این شایعات، ارتباط کاپ قاعدگی و اندومتریوز است. آیا کاپ قاعدگی باعث اندومتریوز می‌شود؟ ارتباط معنا دار و ثابت شده‌ای بین این دو مسئله کشف شده است؟ برای پاسخ به این دست سوالات، بهتر است ابتدا با ماهیت بیماری اندومتریوز، عوامل ایجاد و علائم آن آشنا شوید.
اندومتریوز چیست؟
در هر سیکل قاعدگی، لایه‌ای از بافت به نام اندومتر در اطراف رحم ایجاد می‌شود و ضخامت دیواره رحم را افزایش می‌دهد. این پروسه در هر سیکل تکرار می‌شود و فرد را برای بارداری احتمالی آماده می‌نماید. اندومتریوز که در اصطلاح پزشکی به آن اندو نیز گفته می‌شود، وضعیتی پزشکی است که لایه اندومتر رحم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بیماری، بافت اندومتر در دیگر اندام‌ها رشد می‌نماید و اغلب با عوارضی مانند درد شدید همراه است.
در روند طبیعی قاعدگی، بافت اندومتر رشد می‌کند، ضخیم می‌شود و سپس تجزیه شده و به همراه خون پریود از واژن خارج می‌شود. اما در بیماری اندومتریوز، بافت اندومتر خارج از رحم است و پس از تجزیه شدن، راهی برای خروج از بدن ندارد. این امر، باعث به دام افتادن بافت زائد اندومتر و ایجاد کیست‌هایی به نام اندومتریوم در نواحی مختلف بدن می‌شود .بافت‌های اطراف در اندام درگیر، ممکن است تحریک شوند و در نهایت چسبندگی و اسکار(زخم) ایجاد کنند.
علائم اندومتریوز را بشناسید
علامت اولیه اندومتریوز، درد لگن است که اغلب در دوره قاعدگی تشدید می‌شود. اگرچه بسیاری از افراد در طول دوره قاعدگی خود، گرفتگی عضلات و دردهای لگن و شکم را تجربه می‌نمایند، اما افراد مبتلا به اندومتریوز، درد قاعدگی را بسیار حادتر از شرایط معمولی توصیف می‌نمایند.
به علاوه، این درد با گذشت زمان ممکن است افزایش یابد و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
از رایج‌ترین علائم و نشانه‌های اندومتریوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دوره‌های دردناک(دیسمنوره)
در این شرایط، درد و گرفتگی لگن معمولا پیش از دوران قاعدگی آغاز می‌شود و حتی دیگر اندام‌ها مانند ران، شکم و کمر را نیز درگیر می‌نماید. این درد، با شروع دوره پریود شدت می‌یابد و ممکن است تا چند روز بعد از اتمام دوره نیز ادامه یابد.
خونریزی بیش از حد
اندومتریوز ممکن است با خونریزی بیش از حد دوران پریود همراه باشد. همچنین در برخی موارد، مشکلاتی مانند لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی نیز گزارش شده است.
درد همراه با اجابت مزاج و دفع ادرار
یکی دیگر از علائم شایع اندومتریوز، احساس درد در ناحیه کمر و لگن هنگام دفع ادرار و مدفوع است.
مقاربت دردناک
احساس درد شدید حین رابطه جنسی یا بعد از آن، در بیماری اندومتریوز امری بسیار شایع است.
ناباروری
اندومتریوز ممکن است به سمت لوله فالوپ و تخمدان‌ها گسترش یابد و باعث چسبندگی بافت آنها شود. این معضل، احتمالا فرایند تخمک گذاری و حرکت اسپرم به سمت تخمک‌ها را با اختلال مواجه می‌نماید و احتمال ابتلا به ناباروری را در خانم‌ها افزایش می‌دهد.
سایر علائم و نشانه‌ها
- احساس خستگی مضاعف
- اسهال
- یبوست
- نفخ
- حالت تهوع
علل اندومتریوز
علت اصلی بیماری اندومتریوز، هنوز دقیقا مشخص نشده است و متخصصان اطلاعات دقیقی در این‌باره ندارند. اما پژوهش‌های انجام شده در این زمینه، حاکی از چندگانه بودن علل بروز این بیماری است. به این معنی که فرد، تحت تاثیر چند عامل مختلف قرار می‌گیرد و در نهایت به اندومتریوز مبتلا می‌شود.
با این حال، پزشکان معتقدند که چند علت اصلی وجود دارد که ممکن است احتمال ابتلا به اندومتریوز را افزایش دهند:
قاعدگی رتروگراد
در قاعدگی نرمال، بافت اندومتریوز بعد از تجزیه و ریزش، با خون پریود به سمت واژن حرکت می‌کند و از بدن خارج می‌شود. اما در قاعدگی رتروگراد، این روند به صورت کاملا برعکس اتفاق می‌افتد. به این معنی که خون قاعدگی و بافت اندومتر به جای خروج از طریق واژن، به سمت لوله‌های فالوپ و حفره لگن حرکت می‌کنند.
در این جریان برعکس، سلول‌های اندومتر به بافت لگن و فالوپ می‌چسبند و در همان‌جا رشد می‌کنند. این بافت زائد، در طول سیکل قاعدگی تحت تاثیر هورمون‌ها قرار می‌گیرد، رشد می‌کند، ضخیم می‌شود، به خونریزی ادامه می‌دهد اما از بدن خارج نمی‌شود.
متاپلازی سلولی
برخی از متخصصان و پژوهشگران، تئوری القایی را منشا برخی از انواع اندومتریوز می‌دانند. در این تئوری، سلول‌های موجود در اندام‌های مختلف بدن مانند صفاق شکمی، سینه و .. تحت تاثیر هورمون‌ها و برخی فاکتورهای ایمنی و القایی قرار می‌گیرند و دچار تمایز می‌شوند. این تمایز القایی، باعث ایجاد نابه‌جای بافت اندومتر و بیماری اندومتریوز می‌شود.
ژنتیک
پژوهشگران بر این باورند که ابتلا به اندومتریوز تا حد زیادی به ژنتیک افراد و سابقه خانوادگی آنها بستگی دارد. مطالعات انجام شده در این زمینه، نشان داده افرادی که خواهر، مادر یا خانواده درجه 1 مبتلا به اندومتریوز دارند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به اندومتریوز قرار می‌گیرند.
آیا متاپلازی برگشت پذیر است؟
یکی از سوالات بسیار مهمی که در زمینه بیماری اندومتریوز مطرح می‌شود، برگشت پذیری متاپلازی سلولی است. در پاسخ این سوال باید گفت بله، متاپلازی سلولی فرایندی خوش خیم و برگشت پذیر است. اگرچه متاپلازی پتانسیل تبدیل به دیسپلازی را نیز دارد. اما تشخیص سریع و پیش گرفتن درمان فوری، احتمال بروز چنین مشکلی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
عوامل خطر اندومتریوز
اندومتریوز معمولا چند سال بعد از شروع دوره قاعدگی فرد ایجاد می‌شود و ممکن است تا مدتی به صورت نهفته ادامه داشته باشد. اما به تدریج، با علائمی مانند درد شدید لگن و شکم خود را بروز می‌دهد. نکته مهمی که درباره بیماری اندومتریوز وجود دارد، شناخت عوامل خطر و تشخیص زودهنگام این بیماری است.
مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به اندومتریوز، می‌شامل این موارد هستند:
- افرادی که شروع دوره قاعدگی را پیش از 11 سالگی تجربه می‌نمایند.
- داشتن دوره‌های قاعدگی مکرر با چرخه‌های کوتاه
- دوره‌های قاعدگی طولانی مدت و سنگین
- مشکلات و اختلالات قاعدگی
- وزن کم بدن و شرایط نامناسب تغذیه
- مصرف بیش از اندازه الکل
- بارداری در سنین بالا
علائم تشدید کننده اندومتریوز
در کنار تمام عوامل ایجاد کننده و زمینه ساز بیماری اندومتریوز، برخی محرک‌های تشدید کننده نیز وجود دارد. خوشبختانه اغلب این عوامل، اکتسابی و قابل کنترل هستند و شما می‌توانید با پیش گرفتن رژیم غذایی مناسب و لایف استایل سالم، از بروز آنها جلوگیری نمایید:
- وزن کم بدن و شرایط نامناسب تغذیه
- مصرف بیش از اندازه الکل
- بارداری در سنین بالا
تشخیص اندومتریوز
اندومتریوز، یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های دنیای پزشکی و سلامت است و متاسفانه اغلب نادیده گرفته می‌شود. حتی تشخیص این بیماری به طور میانگین ممکن است تا 7 سال طول بکشد. این بیماری به خاطر علائم چندگانه و گسترده خود، اغلب با دیگر بیماری‌ها مانند، بیماری التهابی لگن یا کیست تخمدان اشتباه گرفته می‌شود.
حتی در برخی موارد، علائم این بیماری ممکن است گسترش یابد و با سندروم روده تحریک پذیر (یا بیماری IBS ) اشتباه شود. وجود علائمی مانند یبوست، گرفتگی شکم یا حملات اسهال شرایط بیماری را پیچیده می‌کنند و امکان اشتباهات تشخیصی و درمانی را توسط پزشک افزایش می‌دهند.
تنها راه قطعی برای تشخیص اندومتریوز، انجام عمل لاپاراسکوپی است که نوعی جراحی سرپایی به شمار می‌رود. در این عمل، پزشک در حفره شکم و لگن به دنبال یافتن بافت اندومتریوز است و برای این کار، از چند نقطه مشخص نمونه برداری می‌نماید.
البته، پزشک ممکن است در برخی موارد از نتایج سونوگرافی نیز کمک بگیرد. سونوگرافی، می‌تواند به عنوان راهکاری کمکی برای یافتن محل اندومتریوز استفاده شود. اما در تشخیص اصلی، 100 درصد قابل اطمینان نیست و باید حتما بیوپسی انجام شود.
مراحل اندومتریوز
اندومتریوز با توجه به شدت بیماری، گستردگی و علائم به 4 سطح مختلف دسته بندی می‌شود. پزشک پس از انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال، از این تقسیم بندی برای تجویز دارو و پیش گرفتن درمان مناسب استفاده می‌نماید.
مرحله اولیه
مرحله اولیه اندومتریوز، شامل ضایعات و زخم‌های کوچک اندومتر است که اغلب در بخش تخمدان‌ها دیده می‌شود. این ضایعات سطحی هستند و هنوز وارد مراحل بعدی نشده‌اند. همچنین، ممکن است در قسمت داخلی حفره لگن و شکم نیز التهاب وجود داشته باشد. در این مرحله، احتمالا علائم بالینی خاصی را تجربه نمی‌کنید.
مرحله خفیف
در این مرحله، بیماری اندومتریوز در حد ضایعات سبک و کوچکی است که روی تخمدان‌ها و پوشش لگن دیده می‌شود.
مرحله متوسط
اندومتریوز متوسط، وضعیتی است که ضایعات اندومتر به قسمت داخلی بافت نفوذ می‌کنند و بخش وسیع‌تری از تخمدان و لگن را پوشش می‌دهند.
مرحله وخیم
این مرحله که اندومتریوز پیشرفته هم نامیده می‌شود، ضایعات بافتی آندومتر قسمت وسیعی از سطوح تخمدان و حفره لگن را دربر می‌گیرند .همچنین، ممکن است ضایعاتی در لوله‌های فالوپ و روده نیز دیده شوند. پیشرفت بیماری به کیست‌های تخمدان نیز معمولا در مرحله پیشرفته اندومتریوز دیده می‌شود.
درمان آندومتریوز
همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد، آندومتریوز از نظر علائم، تشخیص و منشا بروز، بیماری بسیار پیچیده‌ای است و به تحقیق و بررسی بیشتری احتیاج دارد. با این حال، متاسفانه باید بگوییم که هیچ درمان تضمینی برای اندومتریوز وجود ندارد. اما در اغلب موارد، پزشک بعد از تعیین سطح بیماری و بررسی شرایط بالینی فرد، از برخی درمان‌های ترکیبی برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت اندومتریوز استفاده می‌نماید.
تجویز داروهای مسکن
شایع‌ترین مشکل اندومتریوز، درد زیاد آن است که که کمر، لگن و حفره شکمی را درگیر می‌نماید. در بیشتر موارد، پزشک با تجویز برخی مسکن‌ها از قبیل: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی(ناپروکسن، ایبوپروفن) به کاهش درد کمک می‌کند.
هورمون درمانی
ترشح هورمون استروژن و تاثیر آن بر التهاب و تجزیه بافت آندومتر رحمی، یکی از علل اصلی گسترش بیماری اندومتریوز است. به همین خاطر پزشک در برخی از سطوح بیماری، هورمون درمانی را پیش می‌گیرد. در این روش، مقدار طبیعی استروژن بدن شما کاهش می‌یابد و ممکن است منجر به متوقف شدن دوره‌های قاعدگی شود.
اما در مقابل، گسترش ضایعات اندومتریوز، التهاب، اسکار و احتمال تشکیل کیست ناشی از اندومتریوز کاهش می‌یابد.
از جمله راهکارهای هورمون درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرص‌های ضد بارداری
- چسب و حلقه واژینال
- آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های گنادوتروپین
- دانازول (دانوکرین)
عمل جراحی
در شرایط پیشرفته، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن بافت آسیب دیده توصیه نماید. در برخی موارد، جراحی می‌تواند به کاهش علائم و عوارض بیماری کمک کند و حتی در درمان مواردی مانند ناباروری نیز موثر واقع شود.
افراد مبتلا به اندومتریوز می‌توانند از کاپ قاعدگی استفاده کنند؟
یکی از رایج‌ترین سوالاتی که برای افراد مبتلا به اندومتریوز مطرح است، امکان استفاده از کاپ قاعدگی است. پاسخ این سوال تا حد زیادی بستگی به شرایط جسمی و سلامت شما و همچنین علائم اندومتریوز دارد. علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت است. به همین خاطر نمی‌توان پاسخ کلی را به همه افراد تعمیم داد. با این حال، بیشتر متخصصان معتقدند که استفاده از کاپ قاعدگی برای افراد مبتلا به اندومتریوز مشکلی ندارد و این افراد می‌تواند با خیال راحت از این وسیله بهداشتی استفاده نمایند.
با تمام این اوصاف اگر هنوز نگران هستید و نمی‌توانید با اطمینان تصمیم بگیرید، بهتر است به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید. پزشک بعد از معاینه بالینی و بررسی شرایط، می‌تواند به صورت تخصصی شما را راهنمایی کند. به علاوه، می‌توانید درباره اندازه و سایز کاپ قاعدگی و نحوه استفاده از آن نیز با پزشک خود مشورت نمایید.
آیا استفاده از کاپ قاعدگی تاثیری بر درد پریود افراد مبتلا به اندومتریوز دارد؟
همانطور که اشاره شد، شایعات بی‌اساس بسیاری درباره استفاده از کاپ‌های قاعدگی و تاثیر آنها بر شرایط بیماری‌های مختلف، از جمله اندومتریوز وجود دارد. اندومتریوز، می‌تواند روزهای پریود را به یکی از سخت‌ترین برهه‌های ماهانه شما تبدیل نماید. التهاب، نفخ، درد ناتوان کننده و عوارض جانبی داروهای مسکن می‌توانند مشکلات بسیاری برای شما به دنبال داشته باشند.
در این شرایط، دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتی از قبیل خونریزی شدید و نشتی خون به لباس زیر واقعا فرساینده است. اما انتخاب کاپ قاعدگی باکیفیت و مناسب، می‌تواند شما را از شر این مشکلات خلاص کند و آرامش را به وجودتان بازگرداند .این کاپ‌ها تا 12 ساعت نیاز به تعویض ندارند و زمانی که از شدت درد توان ایستادن و رفتن به سرویس بهداشتی را ندارید، لازم نیست نگران شدت خونریزی و تعویض مجدد تامپون و نوار بهداشتی‌تان باشید.
به عنوان جمع‌بندی درباره ارتباط کاپ قاعدگی و اندومتریوز، بهتر است پیش از هر اقدامی شایعات را نادیده بگیرید و اخبار مربوط به سلامت خود را از منابع معتبر دنبال نمایید. به طور علمی و مستند در این باره می‌توان گفت: کاپ قاعدگی نمی‌تواند وضعیت اندومتریوز شما را درمان کند یا حتی تحت تاثیر قرار دهد؛ اما قطعا تاثیر بسیاری بر حفظ آرامش شما در دوران پریود دارد و مدیریت روزهای قاعدگی را برایتان آسان‌تر می‌کند.
اگر به دنبال محصولی باکیفیت و عالی برای تضمین آرامش خود در دوران قاعدگی‌تان هستید، کاپ ملونا انتخاب عالی برای شما است. این کاپ، محصولی بهداشتی از برند آلمانی Me Luna است که با کمک نوین‌ترین فناوری‌های روز دنیا طراحی و تولید شده است.
از جمله ویژگی‌های برجسته این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاپ ملونا، از جنس پلیمر پزشکی TPE (ترموپلاستیک الاستومر) تولید شده است.
- سایز متوسط این کاپ، قاعدگی متوسط تا شدید را به راحتی پوشش می‌دهد.
- این محصول، کاملا ضد حساسیت است و با محیط فیزیولوژیک اندام تناسلی خانم‌ها سازگاری دارد.
- استفاده از کاپ ملونا، امکان ابتلا به عفونت‌های قاعدگی را کاهش می‌دهد.
- این کاپ، مانع از نشت خون در دوران قاعدگی می‌شود و امکان انجام فعالیت‌های روزمره و ورزشی را برایتان فراهم می‌نماید.
