دلایل ایجاد شدن لک روی پوست + راهکارهای برطرف کردن آن
بدون در نظر گرفتن قدرت برنامه‌های فتوشاپ و فیلترهای هیجان انگیز اینستاگرام، پوست واقعی ما با انواع نواقص طبیعی مانند آکنه، منافذ باز و لک‌های پوستی دست و پنجه نرم می‌کند. البته که این موارد امری کاملا طبیعی هستند و همه افراد در طول زندگی خود بارها و بارها آن را تجربه می‌کنند. اما با توجه به معیارهای زیبایی در دنیای امروز، داشتن پوست سالم و بدون لک به رویایی جذاب برای همه تبدیل شده است. اما لک پوستی چیست و چرا به وجود می‌آید؟ چگونه باید از شر این نقاط قرمز و قهوه‌ای رنگ خلاص شد؟
لک پوستی چیست؟
لک پوستی در تعریف کلی خود، به معنی تغییر رنگ پوست در نواحی مختلف صورت و بدن است. اصطلاح لک‌های پوستی، برای طیف عظیمی از انواع علامت، نقص یا تجمع رنگدانه‌ای به کار می‌رود. علاوه بر این، لک‌های پوستی با توجه به علل و منشا خود، ممکن است با نشانه‌های دیگری همچون سوزش، خارش و التهاب نیز همراه باشند.
با دلایل ایجاد لک پوستی آشنا شوید
لک‌های پوستی به عنوان یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های سلامت پوست در دنیای امروز شناخته شده‌اند. از انواع کرم و ماسک خانگی گرفته تا لیزر و کربوکسی تراپی، راهکارهای متفاوتی برای درمان و از بین بردن آنها به کار گرفته می‌شود. اما پیش از هر اقدامی، لازم است علت و منشا اصلی ایجاد لک‌های پوستی خود را شناسایی کنید تا بتوانید موثرترین راه درمانی را پیش بگیرید. از رایج‌ترین علل ایجاد لک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جوش و آکنه
بدن ما به طور طبیعی، نوعی چربی به نام سبوم را تولید می‌کند که وظیفه آن حفظ رطوبت و تقویت سد لیپیدی پوست است. اگرچه وجود سبوم برای فعالیت سلولی و حفظ سلامت پوست امری ضروری است، اما افزایش بیش از حد آن، با مسدودیت منافذ و ایجاد جوش و آکنه همراه است. با توجه به تحقیقات انجام شده، آکنه اغلب در اثر فعالیت بیش از حد غدد سباسه و افزایش تولید چربی طبیعی پوست به وجود می‌آید.
از بلوغ تا میانسالی، آکنه شایع‌ترین اختلال پوستی است که افراد مختلف با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. جالب است بدانید که متداول‌ترین علت ایجاد لک‌های پوستی نیز، همین جوش و آکنه‌ها هستند. جوش سرسیاه و سر سفید، دو نوع متداول آکنه هستند که اغلب رد پای قرمز یا قهوه‌ای رنگی از خود روی پوست به جا می‌گذارند. در صورت‌عدم رسیدگی به موقع، این ردپاهای موقتی می‌توانند تبدیل به لک‌های پوستی ماندگار و مقاوم شوند. تجمع آلودگی، افزایش تکثیر باکتری‌های طبیعی و عدم پاکسازی پوست در طول روز نیز، از دیگر دلایل ایجاد لک پوستی مرتبط با آکنه به شمار می‌روند.
ضایعات پوستی
وقتی درباره ضایعات پوستی صحبت می‌کنیم، اولین گزینه‌ای که به ذهن‌مان می‌رسد آکنه‌ها هستند. اما جوش و آکنه تنها دلیل ایجاد ضایعات پوستی نیست. بلکه ضایعات پوست در تعریف جامع پزشکی، مجموعه‌ای از نشانه‌ها و برآمدگی‌های به وجود آمده در اثر اختلال و بیماری‌های مختلف است. در این زمینه می‌توان به انواع بثورات پوستی ناشی از حساسیت، آبله مرغان، درماتیت و اگزما اشاره کرد. همچنین نشانه‌های ظاهری زونا و پسوریازیس نیز از دیگر علل رایج به شمار می‌روند.
لک به وجود آمده در اثر بروز انواع پاپول و ضایعات مختلف، اغلب به صورت خوشه‌ای و گسترده یافت می‌شود. حتی در برخی موارد، این لک‌ها ممکن است بخش چشمگیری از اندام‌ها را به تصرف خود درآورند. این در حالی است که لک ناشی از آکنه، معمولا به صورت ناپیوسته و نقاط ریز پراکنده روی صورت و بدن دیده می‌شود.
ندول‌ها
زگیل و تگ‌های پوستی (مانند تگ زنگوله‌ای)، دو نوع رایج از انواع ندول‌ها هستند که روی پوست کمر، بازو، پا و… دیده می‌شوند. به عنوان توصیف ساده و مختصر، ندول‌ها را می‌توان مجموعه‌ای از سلول‌های بافتی تجمع یافته دانست که قطر گستردگی آنها به 2 سانتی متر می‌رسد. ندول، معمولا همرنگ پوست است و تنها از طریق لمس برجستگی می‌توان آن را تشخیص داد. اما در برخی موارد، ممکن است به رنگ قرمز یا قهوه‌ای نیز دیده شوند.
کیست
کیست‌ها انواع دیگری از ضایعات خوش‌خیم پوستی هستند. با این تفاوت که ساختار درونی آنها با مایعات شفاف یا زرد رنگ پر شده است. اپیدرموئید، گانگلیون و سباسه 3 نوع رایج کیست هستند که بیشتر افراد در طول زندگی با آنها مواجه می‌شوند. تبخال نیز، نوعی کیست مسری است که توسط ویروس تبخال به وجود می‌آید. کیست‌ها بعد از تخلیه خود به خودی یا درمانی، معمولا لک‌های ملتهب یا قهوه‌ای رنگی از خود به جا می‌گذارند.
فرو رفتن مو به داخل پوست
از دلایل عجیب و جالب ایجاد برخی لک‌های پوستی، می‌توان به رشد برعکس مو به داخل فولیکول اشاره کرد. موردی که بیشتر ما در طول زندگی حداقل برای یکبار آن را تجربه کرده‌ایم. پوست ما، بستر تعداد بسیار زیادی فولیکول است که وظیفه تغذیه تولید موهای بدن را به عهده دارند. تار مو بعد از تغذیه و رشد کافی، به مرور از داخل فولیکول خارج می‌شود و به سطح پوست می‌آید.
اما در برخی مواقع، این روند به صورت برعکس اتفاق می‌افتد. به این معنی که تار مو به جای بیرون آمدن از داخل فولیکول، به درون پوست می‌رود. این امر، معمولا نتیجه تراشیدن، اپیلاسیون یا شیو کردن موها از روی سطح پوست است. درباره احتمال ایجاد این پدیده نیز، می‌توان گفت افرادی که موهای ضخیم و مجعد دارند بیش از دیگران به این مشکل دچار می‌شوند. این موهای رشد کرده داخل فولیکولی، ممکن است در لمس دردناک باشند و حتی در صورت‌عدم تخلیه، باعث ایجاد کیست شوند.
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
هایپرپیگمنتیشن یا لک‌های ریز قهوه ای رنگ، از عوارض جدی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب هستند. نور ساطع شده از خورشید، مجموعه‌ای عظیم از طیف پرتوهای مرئی، فروسرخ و فرابنفش است. در این بین، اشعه فرابنفش قدرت نفوذ فوق العاده بالایی دارد و به راحتی سلامت و زیبایی بافت پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. که البته این موضوع با استفاده از ضدآفتاب قابل کنترل است. آفتاب سوختگی، التهاب، قرمزی و لک قهوه‌ای از جمله عوارض برخورد این اشعه با پوست صورت و بدن است.
نوسانات هورمونی
اگر بخواهیم بزرگترین علت ایجاد لک‌های پوستی شدید و مقاوم را بررسی کنیم، تمام سرنخ‌ها به نوسانات هورمونی ختم می‌شود. سیستم‌های هورمونی، یکی از قدرتمندترین سازوکارهای طبیعی بدن ما هستند. از ریتم خواب و بیداری گرفته تا تولید مثل و بلوغ، کنترل تمام این موارد در دست هورمون‌ها است. اگر سیستم هورمونی بدون اختلال عمل کند، بدن ما به راحتی از پس فراز و نشیب‌های گذر عمر بر می‌آید. اما در شرایطی که عملکرد این سیستم دچار اختلال شود، احتمالا باید منتظر پیامدهای جدی و قابل توجه آن باشیم.
از بزرگترین نشانه‌های ظاهری و قابل مشاهده اختلالات هورمونی، می‌توان به تولید بیش از حد آکنه و ایجاد لک‌های پوستی قهوه‌ای در نقاط مختلف بدن اشاره کرد. این عارضه در خانم‌ها به علت پشت سر گذاشتن دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی بیش از آقایان به چشم می‌خورد. در این‌باره می‌توان به ایجاد آکنه و لک‌های ناشی از پریودی و بارداری اشاره کرد. برای مثال ایجاد ملاسما در دوران حاملگی، از بارزترین لک‌های هورمونی شناخته شده است. معضل بزرگی که متاسفانه درصد بالایی از خانم‌ها را در این برهه درگیر می‌نماید. البته اغلب این لک‌های قهوه‌ای رنگ با بازگشت سطح هورمون‌ها و انجام مراقبت‌های لازم از بین می‌روند و به کلی ناپدید می‌شوند.
توجه داشته باشید که افزایش سن، بروز نشانه‌های پیری، عوامل مادرزادی و عوارض ناشی از مصرف برخی داروها نیز از جمله دیگر دلایل مهم در زمینه ایجاد لک‌های پوستی به شمار می‌روند. اگر علت ایجاد لک پوستی خود را در هیچکدام از دلایل بالا پیدا نکردید، توصیه می‌شود در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
سریع ترین راه برای برطرف کردن لک قهوه ای صورت
"لک‌های پوستی‌تان را تنها در یک هفته از بین ببرید"
"سریع‌ترین راه برای درمان لک را بشناسید"
و یا " با مصرف محصولات برند X در کمترین زمان می‌توانید پوستی صاف و یکدست داشته باشید…"
این موارد و ده‌ها تیتر مشابه و وسوسه انگیز دیگر درباره از بین بردن لک پوستی وجود دارد. اما حقیقت این است که لک‌های پوستی یک شبه به وجود نمی‌آیند و یک شبه نیز از بین نمی‌روند.
اگرچه پیشرفت تکنولوژی و به کارگیری برخی دستگاه‌های مدرن امروزی نقش خارق العاده‌ای در زمینه درمان مشکلات پوستی دارند. اما لک‌ها، از آن دسته معضلاتی هستند که برطرف کردن آنها به صبر، پشتکار و زمان زیادی احتیاج دارد.از موثرترین راه‌های کاهش و درمان لک پوستی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
روند پیشگیری را جدی بگیرید
اولین و موثرترین قدم برای درمان لک پوستی، پیشگیری از به وجود آمدن و کنترل گسترش آنها است. اگرچه پیشگیری 100 درصدی از ایجاد لک امری غیر ممکن است. اما نکات مهم و ساده‌ای وجود دارد که با رعایت آنها می‌توان امکان به وجود آمدن لک پوستی را به حداقل رساند:
- رژیم غذایی مناسبی پیش بگیرید و تا حد امکان از مصرف غذاهای مضر و فست فود بپرهیزید.
- استفاده از مکمل‌های امگا 3 و ویتامین‌های مختلف را فراموش نکنید.
- مصرف کافی میوه و سبزیجات، مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدنتان را تامین می‌کند. در نتیجه، امکان بازسازی و ترمیم پوست را افزایش می‌دهد. این روند، فرایند از بین رفتن لک پوستی را تسریع می‌نماید.
درباره کنترل گسترش لک نیز، مهم‌ترین متغیر پیش روی ما زمان است. لک‌های پوستی در روزهای ابتدایی بروز خود، روند درمان سریع‌تری دارند. اما با گذشت زمان، تولید ملانین در نقاط لک افزایش می‌یابد و فرایند درمانی آنها نیز به تبع سخت‌تر می‌شود.
استفاده از محصولات مراقبتی
محصولات مراقبتی و بهداشتی، یکی از مکمل‌های اصلی روتین مراقبت از پوست به شمار می‌روند. این محصولات با به کارگیری فرمولاسیون‌های تخصصی ساخته می‌شوند و با اقدامات درمانی و پزشکی همپوشانی خارق العاده‌ای دارند. به این معنی که اثرات درمانی و تقویتی این اقدامات را افزایش می‌دهند. از پرطرفدارترین محصولات مراقبتی موثر در کاهش لک پوست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محصولات حاوی ویتامین C: از سرم و کرم گرفته تا انواع لوسیون و مرطوب کننده، ویتامین C را می‌توان در بیشتر محصولات ضد لک فراوری شده برای پوست صورت و بدن یافت. این ویتامین، قدرت آنتی اکسیدانت بسیار بالایی دارد و فعالیت رادیکال‌های آزاد سلولی را به حداقل می‌رساند. همچنین، خاصیت لایه برداری و روشن کنندگی آن نیز به کاهش اثرات قرمز و قهوه‌ای لک کمک می‌نماید.
- محصولات حاوی ویتامین A: این ویتامین به دلیل قدرت لایه برداری خود مورد توجه دنیای مراقبت پوستی قرار گرفته است. ویتامین A با لایه برداری عمقی، انواع لک را ریشه کن می‌کند. این ماده فعال، در دوزهای مختلف به صورت انواع قرص، سرم، مکمل و ... در بازار موجود است.
- انواع لایه بردارها: لایه بردارهای شنی، ذغالی، رسی و ...بخش مهمی از انواع محصولات ضد لک در صنعت مراقبت پوست هستند. این محصولات اثر لایه برداری سطحی و ملایمی دارند و به مرور زمان لک‌های پوستی را کاهش می‌دهند.
بیشتر افراد مصرف لایه بردارها را به عنوان بخشی از روتین مراقبتی هفتگی یا روزانه خود در نظر می‌گیرند. همچنین شما می‌توانید از انواع شوینده، سرم پوستی، لوسیون و ... با خاصیت ضد لک در روتین مراقبتی خود استفاده کنید. اما لایه بردارهای قوی‌تر مانند مشتقات ویتامین A، معمولا با تجویز پزشک قابل تهیه هستند و در دسترس عموم قرار نمی‌گیرند.
ماسک‌های خانگی
تاثیر ماسک‌های خانگی را در از بین بردن لک‌های پوستی دست کم نگیرید. بسیاری از فرمولاسیون‌های خانگی و ارگانیک، طی نسل‌های متوالی سینه به سینه منتقل شده و به دست ما رسیده‌اند. برخی از این ماسک‌ها، تاثیرات جادویی و بسیار عالی دارند که در همان نخستین بار استفاده به خوبی قابل مشاهده هستند. اگر به دنبال ماسک خانگی برای از بین بردن لک پوستتان هستید، می‌توانید از دستورالعمل‌های زیر کمک بگیرید:
- ماسک لیمو و تخم مرغ
برای تهیه این ماسک، ابتدا سفیده و زرده تخم مرغ را جدا کنید. سفیده را در کاسه گودی بریزید و با همزن بزنید تا به خوبی کف کند. سپس یک قاشق غذاخوری آب لیمو سبز تازه را به سفیده بیفزایید و 10 ثانیه هم بزنید. ترکیب آماده را روی لک‌های پوستی بمالید و اجازه دهید سفیده کاملا خشک شود. سپس صورتتان را بشویید و خشک کنید. این ماسک را هفته‌ای 2 بار می‌توانید با هدف از بین بردن لک‌های سطحی استفاده نمایید. قابل ذکر است که ترکیب این ماسک را تنها 1 روز می‌توانید در یخچال نگهداری کنید.
- ماسک آلوئه ورا
برای تهیه ماسک آلوئه ورا، 100 گرم ژل این گیاه را با میکسر به خوبی نرم کنید. سپس یک سوم قاشق مرباخوری زرد چوبه و چند قطره آبلیمو را به آن بیفزایید و به خوبی هم بزنید. این ترکیب را روی پوستتان بمالید و بعد از 20 دقیقه آبکشی کنید. اثرات روشن کننده و ضد لک این ماسک بعد از مصرف به وضوح قابل مشاهده خواهد بود.
به پزشک متخصص مراجعه کنید
اگر به دنبال راهی سریع و مطمئن برای بهبود وضعیت کلی پوست و از بین بردن لک‌های آن هستید، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید. پزشک متخصص، وضعیت پوستتان را با دقت بررسی می‌نماید و علل اصلی ایجاد لک را پیدا می‌کند. سپس راهکارهای درمانی پیش رو را برایتان شرح می‌دهد. شما می‌توانید با توجه به شرایط و ترجیح خود، از گزینه‌های درمانی مختلف بهره‌مند شوید. از رایج‌ترین راه‌های درمانی لک پوست توسط پزشک متخصص، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کربوکسی تراپی
- لیزر درمانی
- مصرف قرص‌های ترتینوئین و لایه بردار
- لایه برداری عمیق و تخصصی پوست
- فیشیال ضد لک
