نکات مهم در استفاده از ضد آفتاب در دوران بارداری
بهترین مدل ضدآفتاب خارجی کدام است؟ چگونه باید در دوران بارداری از ضد آفتاب استفاده کرد؟ ضد آفتاب مخصوص خانم های باردار چه ویژگی‌هایی دارد؟
تاثیر اشعه ماورا بنفش بر بارداری
پیش از هر‌چیز لازم است بدانید که دریافت نور آفتاب برای تامین میزان کافی ویتامین D، به خصوص در دوران بارداری، امری ضروری است. اما قرار گرفتن بیش از حد در معرض تابش خورشید، زمینه را برای بروز مضرات اشعه ماورا بنفش فراهم می‌نماید. به طور خلاصه، می‌توان گفت نور آفتاب، مجموعه‌ای از انواع پرتوهای فروسرخ و فرابنفش است و هر‌یک از آنها قدرت نفوذ متفاوتی دارند. هنگامی که درباره پرتوهای مضر خورشیدی صحبت می‌کنیم، دقیقا منظورمان همین پرتوهای فرابنفش یا به اصطلاح UV است.
نور خورشید، متشکل از دو نوع پرتو فرابنفش UVA و UVB است که قدرت نفوذ فوق العاده بالایی دارند. به شکلی که می‌توانند از لایه‌های مختلف پوست عبور کنند و باعث آسیب این بافت در سطح مولکولی و ساختار DNA شوند. خطرات این معضل در دوران بارداری دوچندان است. چرا که به طور همزمان، سلامت مادر و جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از عوارض برخورد طولانی مدت اشعه ماورا بنفش آفتاب با پوست مادر باردار، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با کاهش اسید فولیک در بدن مادر، فرایند رشد جنین را با اختلال مواجه می‌نماید. همچنین، احتمال ایجاد نقایص مادرزادی جنین را افزایش می‌دهد.
- قرار گرفتن طولانی زیر آفتاب، باعث گرما زدگی و دهیدراتاسیون مادر باردار می‌شود. مطالعات انجام شده در این زمینه، گویای ارتباط معناداری بین گرمازدگی مکرر دوران بارداری با وزن کم نوزاد متولد شده و افزایش احتمال زایمان زودرس هستند.
- هنگامی که مادر باردار برای مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، دمای مرکزی بدن خودش و جنین به شکل فزاینده‌ای افزایش می‌یابد. این امر، امکان ایجاد آسیب‌های عصبی نوزاد را افزایش می‌دهد. چنین اتفاقی به خصوص در بازه زمانی لقاح اولیه تا هفته دوازدهم بارداری، بسیار شایع است.
دوران بارداری و مقوله مهم محافظت در برابر خورشید
با وجود تمام مشکلات احتمالی که درباره آسیب ناشی از نور خورشید گفته شد، آشنایی با اقدامات مراقبتی و پیشگیری کننده در برابر اشعه ماورا بنفش آفتاب امری ضروری است. اما چه کارهایی می‌توان در این‌باره انجام داد؟ امن‌ترین و موثرترین راه برای کاهش مضرات آفتاب در دوران بارداری کدام است؟
پیشگیری را جدی بگیرید
اولین و راحت‌ترین راه برای کاهش دادن و خنثی کردن مضرات اشعه ماورا بنفش آفتاب، قرار نگرفتن در معرض نور خورشید است. البته نه به این معنی که اصلا در طول روز بیرون نروید. بلکه سعی کنید در ساعت‌های پیک آفتاب، یعنی بازه 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، در خانه بمانید. در این بازه زمانی، میزان تابش و گرمای ساطع شده از آفتاب بیش از همیشه است. در نتیجه، احتمال گرمازدگی و دهیدراتاسیون بالاتر می‌رود.
از وسایل محفاظتی استفاده کنید
نکته بعدی، استفاده از وسایل محافظت کننده مناسب در برابر آفتاب مانند عینک آفتابی، دستکش و کلاه است. همچنین توصیه می‌شود از لباس‌های گشاد، پوشیده و رنگ روشن برای رفت و آمد در طول روز استفاده نمایید. رعایت این نکات، نفوذ اشعه ماورا بنفش و امکان جذب گرما را به حداقل می‌رساند و اثر محافظت کننده چشمگیری دارد.
بدنتان را هیدراته نگه دارید
یکی از واکنش‌های طبیعی بدن در مواجهه با گرمای آفتاب، افزایش تعریق و از دست رفتن آب بدن است. این پدیده با توجه به افزایش دمای مرکزی بدن در دوران بارداری، جدی‌تر از حالت معمول است. در نتیجه، خانم‌های باردار بیش از دیگران در معرض دهیدراتاسیون، کم آبی و گرمازدگی هستند. به همراه داشتن بطری آب هنگام خروج از خانه و مصرف کافی آب و مایعات در طول روز به کاهش عوارض دهیدراتاسیون بارداری کمک می‌کند.
انتخاب ضد آفتاب دوران بارداری
ضد آفتاب‌ها، یکی از ضروری‌ترین محصولات مراقبت پوستی به شمار می‌روند. در زمان بارداری نیز، استفاده از ضد آفتاب یکی از بهترین راهکارها برای محافظت دوجانبه مادر و جنین در برابر اشعه مضر ماورا بنفش است. اما مسئله مهمی که مطرح می‌شود، نوع ضد آفتاب انتخابی شما است. با وجود حساسیت‌های پوستی و بیولوژیکی مادر در زمان حاملگی و تاثیر مستقیم محصولات مراقبتی و پوستی بر سلامت جنین، شما نمی‌توانید هر فرمولاسیونی را استفاده کنید. اما ضد آفتاب‌ها چگونه بر سلامت شما و فرزندتان تاثیر می‌گذارند؟ کدام ترکیب ضد آفتاب برای مصرف دوره بارداری بهتر است؟ چه مدل کرم‌هایی ایمن‌تر هستند؟ آگاهی از پاسخ صحیح این سوالات در راه انتخاب محصول مناسب به شما کمک می‌کند:
به سراغ ضد آفتاب‌های معدنی بروید
نخستین شاخصه مهم ضد آفتاب‌های مناسب دوران بارداری، فرمولاسیون تولید و مواد تشکیل دهنده آنها است. ضد آفتاب‌ها از نظر ترکیبات تشکیل دهنده و فرمول ساختاری، به دو دسته معدنی و شیمیایی تقسیم می‌شوند. عملکرد ضد آفتاب‌های شیمیایی، بر پایه جذب اشعه ماورا بنفش طراحی شده است. به این معنی که سپری عایق روی سطح پوست ایجاد می‌نماید و اشعه‌ها را به دام می‌اندازد. متخصصان معتقدند که جذب اشعه UV توسط ضد آفتاب‌های شیمیایی و ماندن آن در نزدیکی سطح پوست، در زمان بارداری ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی به دنبال داشته باشد.
به همین خاطر ضد آفتاب‌های فیزیکی یا معدنی، به عنوان امن‌ترین محصول برای دوران بارداری معرفی شده‌اند. این مدل ضد آفتاب بر پایه ترکیباتی مانند دی اکسید تیتانیوم و زینک اکسید طراحی می‌شود. این دو ماده، اثر محافظتی فوری و لحظه‌ای دارند و بلافاصله بعد از مصرف سپر ایمنی خود را فعال می‌کنند. برخلاف ضد آفتاب شیمیایی که برای فعال شدن به 20 تا 30 دقیقه زمان احتیاج دارد. ضد آفتاب‌های معدنی به جای جذب اشعه ماورا بنفش، آن را از سطح پوست به محیط بیرون انعکاس می‌دهند.
ضد آفتاب‌های وسیع الطیف
در دوران بارداری، شما به دنبال محافظتی همه جانبه و حداکثری هستید. به همین خاطر، بهتر است به سراغ ضد آفتاب‌های وسیع الطیف بروید. ضد آفتاب‌های معمولی، از پوست در برابر اشعه UVA مراقبت می‌کنند. این اشعه به عنوان عامل آفتاب سوختگی و التهاب پوستی شناخته می‌شود. همچنین، قدرت نفوذ کمتری نسبت به UVB دارد. در مقابل، اشعه‌های UVB با نفوذ بیشتر خود، سلامت بافت . سلول‌های پوستی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برای در امان ماندن از این اشعه، استفاده از ضد آفتاب وسیع الطیف حیاتی است. این مدل ضد آفتاب، از پوست شما در برابر هر دو نوع اشعه UVA و UVB محافظت می‌نماید.
از انتخاب ضد آفتاب با SPF بالا خودداری کنید
اجازه ندهید SPF بالا شما را فریب دهد! در دوران بارداری، ما به دنبال محافظت حداکثری و ایمن هستیم. معیاری که به گفته متخصصان با تهیه ضد آفتاب‌های فیزیکی با SPF 30 به راحتی فراهم می‌شود. برخلاف تصور عموم، شما برای محافظت بیشتر در دوران حاملگی، به ضد آفتاب با SPF خیلی بالا احتیاج ندارید. این امر دو دلیل بسیار مهم و علمی دارد که به شرح آنها می‌پردازیم:
- ضد آفتاب‌هایی که SPF بسیار بالا دارند، اغلب حجم بالایی از فیلترهای شیمیایی UV را در ساختار خود جای می‌دهند. غلظت بالای این فیلترها نسبت به حجم ترکیبات ضد آفتاب به قدری بالا است که به راحتی می‌تواند وارد جریان خون مادر و جنین شود.
- نکته دیگر، مربوط به میزان اثرگذاری مقادیر بالای SPF است. در مقایسه توان محافظتی ضد آفتاب‌هایی با SPF 30 با ضد آفقتاب‌های SPF50+ ، د‌رواقع ما درباره 1 تا 2 درصد اختلاف صحبت می‌کنیم. بدیهی است که این مقدار از اختلاف محافظتی در برابر حفظ سلامت جنین، چندان چشمگیر نیست.
در آخر نیز، توصیه می‌شود برای انتخاب ضد آفتاب و دیگر محصولات مراقبتی بهداشتی خود در دوران بارداری، حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. همچنین، جلسات گفتمانی با متخصص زنان و پزشک پوست خود داشته باشید. پزشکان با در نظر گرفتن شرایط بالینی، نتایج تست‌های آزمایشگاهی و در نظر گرفتن سلامت شما و جنین تصمیم مناسبی اتخاذ می‌کنند.
